Halfspace voetbal: wat is het en hoe maak je er gebruik van?

In het hedendaagse voetbal gaat het steeds meer over het aanvallen in- en het gebruik maken van de half-space. Onder andere Pep Guardiola, Jürgen Klopp en Julian Nagelsmann focussen zich op hoe ze deze ruimte optimaal kunnen benutten. In dit artikel bespreken we wat de half-space is en wat de voordelen zijn van deze zones.

Wat is de half-space?

In Guardiola’s tijd bij Bayern München duiken er foto’s op van het trainingsveld. Op deze foto’s is te zien dat het veld in vijf verticale stroken is opgedeeld. De buitenste stroken van het veld zijn de zijkanten/vleugels. De middelste strook is de as of het centrum van het veld. De twee stroken tussen de as en de vleugel zijn de half-spaces.

De precieze locatie en de afmetingen van de half-space verschillen per trainer. De ene trainer verdeelt het veld in vijf even grote zones, terwijl de andere trainer het centrum het grootst maakt en de zijkant het kleinst.

Figuur 1: De vijf verticale stroken van een voetbalveld.

Om een goed beeld te krijgen van de voordelen van de half-space, is het belangrijk om de voor- en nadelen van het aanvallen via de zijkant en de as te begrijpen. In de volgende paragraaf kijken we hiernaar. 

Voor- en nadelen aanvallen as / zijkant

Figuur 2: Voor- en nadelen van het aanvallen via de as of de zijkant.

Het voordeel van het aanvallen via de as is dat de speler aan de bal veel pass opties heeft. De speler kan namelijk vooruit, achteruit, opzij en diagonale passes geven. Kortom, hij kan alle kanten op. Bovendien is het bereik heel erg groot. Zo kunnen alle zones op het veld makkelijk bereikt worden.

Figuur 3: De pass-opties van een speler in de as.

De nadelen van het aanvallen via de as zijn tijd, ruimte en overzicht. Vrijwel elk team dat verdedigt maakt de ruimtes klein in de as van het veld. Hierdoor staan er veel spelers in de as van het veld. De tijd en ruimte die een speler aan de bal krijgt is daardoor gering. 

Bovendien heb je als speler vaak een slecht overzicht in de as van het veld. Dit komt niet alleen doordat er veel spelers in de as staan, maar ook door het gezichtsveld van een speler. Een speler kan maximaal 180 a 200 graden zien. Hierdoor heeft de speler een dode hoek van minimaal 160 graden. Daardoor worden medespelers en tegenstanders makkelijker over het hoofd gezien.

Figuur 4: Overzicht van een speler in de as.

Aan de zijkant is het overzicht vele malen beter. Je hebt namelijk een gebied van 180 graden dat relevant is. Achter je ligt de zijlijn, waardoor er geen spelers uit je rug kunnen opduiken. Ook heb je meer tijd en ruimte aan de bal, omdat de meeste spelers zich in de as van het veld bevinden. 

Figuur 5: Gezichtsveld van een speler op de vleugel.

Het laatste voordeel is dat balverlies veel minder gevaarlijk is dan in de as. Als je de bal kwijt raakt in de as, kan de tegenstander in een rechte lijn naar het doel toe. Bij balverlies aan de zijkant is dit niet het geval. Bij balverlies in die zone hebben teams vaak genoeg tijd om te reorganiseren op eigen helft.

De nadelen van het aanvallen via de zijkant zijn de beperkte pass-opties en bereik van de passes. Doordat je als speler wordt beperkt door de zijlijn, heb je alleen pass-opties vooruit, achteruit en richting de as van het veld. Deze opties zijn relatief makkelijk af te schermen voor de tegenstander.

Figuur 6: Pass-opties van een speler aan de zijkant.

Figuur 7: De tegenstander kan deze pass-opties makkelijk afschermen.

Voordelen van de half-space

De half-space is de zone op het veld waar de voordelen van de zijkant en de as van het veld samenkomen. Als een speler in de half-space met zijn gezicht naar het doel staat, kan hij alsnog veel pass-opties zien. Hierdoor kan de speler een betere keuze maken en zal het minder snel voorkomen dat er een teamgenoot of tegenstander over het hoofd wordt gezien.

Figuur 5: De pass-mogelijkheden van een speler in de half-space

De voordelen van deze zone zijn dus vooral het bereik en het overzicht. In de half-space is je bereik vergelijkbaar met die van een speler in de as. Je kan bijna net zoveel kanten op als iemand in de as. In de as heb je als speler echter een minder goed overzicht. Het is druk en spelers kunnen vanuit alle hoeken komen.

In de half-space heb je echter weer een vergelijkbaar overzicht als dat je op de zijkant zou hebben. Doordat je relatief dichtbij de zijlijn staat, is de ruimte achter de speler in de half-space niet heel groot. Hierdoor is de kans veel kleiner dan in de as dat er opeens een speler in je rug zit.

Gebruik maken van de half-space

Dat je effectief kan zijn met het aanvallen van de half-space is goed te zien in de onderstaande foto’s van Half Space Soccer. Op deze foto’s zie je de assist locaties in de Europa League en de Champions League. Deze statistieken zijn van de groepsfase in het seizoen 2020-2021.

Updated assist chart from @EuropaLeague All assists from the run on play. pic.twitter.com/FQxhC30K8P

— Half Space Soccer (@HalfSpaceSoccer) December 28, 2020

Updated assist chart for @ChampionsLeague All assists recorded from the run of play. #uefachampionsleague #ChampionsLeague pic.twitter.com/6vcDGbMI8d

— Half Space Soccer (@HalfSpaceSoccer) December 27, 2020

In zowel de Champions League als de Europa League wordt 58% van de assists gegeven vanuit de half-space. 

Conclusie

De half-space is de ruimte die tussen de as en de zijkant van het veld ligt. Bij het aanvallen van deze ruimte benut je de voordelen van zowel de as als de zijkant benut. Je hebt een goed bereik (zoals in de as) en een goed overzicht (zoals aan de zijkant). 

Er zijn verschillende manieren hoe je de half-space kan aanvallen. Wil jij voorbeelden zien van hoe je de half-space kan aanvallen? Word dan lid van Tactical Base!